28 Μάι Γεωργίτση Ταϋγέτη
Αποσπάσματα
ΙΑΛΥΣΟΣ .- Αθήνα: Καρανάσης, 1991.
ΑΓΝΑΤΕΥΟΝΤΑΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΑΫΓΕΤΟ
Από τις κορυφές των βουνών
ατενίζω το μέλλον.
Από τις ακτίνες του ήλιου
που ξεπροβάλλει το χάραμα.
Από τις σταγόνες της βροχής
που δέρνει το βράχο.
Από τη γραμμή του ορίζοντα
στο απέναντι δάσος.
Απ΄την ομίχλη που
παιχνιδίζει στην κοιλάδα.
Την πνοή του ανέμου
που σφυρίζει στο κάμπο.
Τον δίσκο του φεγγαριού
που γελάει μέσα στη νύχτα.
Απ΄το θρόϊσμα των φύλλων
στον απέναντι λόφο.
Το κελάϊδισμα των πουλιών
στην αρχή της άνοιξης.
12/12/1980
ΑΦΙΕΡΩΜΑ: ΗΡΩΙΔΕΣ ΤΗΣ ΛΑΚΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΑΡΚΑΔΙΑΣ: ΗΡΩΪΔΕΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ.- Αθήνα: Καρανάσης, 1992.
ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ
Στο μικρό αυτό αφιέρωμα θέλησα να παρουσιάσω τις επώνυμες ένοπλες ηρωϊδες γυναίκες της Λακωνίας και Αρκαδίας που οι γραπτές μαρτυρίες τις έφτασαν μέχρι τις μέρες μας.
Θέλησα να τιμήσω με αυτόν τον τρόπο τις ηρωϊδες αυτές και τις εκατόμβες των ανωνύμων ηρωϊδων που έπεσαν στα πεδία των μαχών εναντίον των Τούρκων σε όλη την Ελλάδα. Τις ηρωΐδες του Ζαλόγγου, τις ηρωΐδες του Μεσολογγίου Αλαφάντω και παπαδιά Κουρκουμελή. Στην Μύκονο τη Μαντώ Μαυρογένους, στα Ψαρά την Κρουστάλλω Λούκα και Δέσποινα Αρφανή την θεία και τη γυναίκα του ήρωα Κανάρη, την Μαρία Μοναρχίδου, τη Δέσποινα Παπαδημητράκη. Την Κωνσταντίνα στη Σαμοθράκη. Στην Κρήτη τη Μαρία Δασκαλάκη, τη Σφακιανή Σοφία Μαυράκη, την Κατερίνα Λουπάση, την Πατσουροζαμπιά, την αδελφή του Ιωάσαφ Ξωπατέρα, (πολέμησε τους Τούρκους στην Κρήτη 16 χρόνια από το 1812 – 1828), την Αγάπη Νιώτη στη
Γόρτυνα, στην Κνωσσό, στο Μυλοπόταμο, στους Λάκκους της Κυδωνίας τη Μαρία Θεοχάρα Φερολόλη, τη Μαρία Τωράκη από τα Κεραμιά, την Αρετή Τσιτσιριδοπούλα από τα Κεραμιά, τη Μαρία Καντιλιέρη από τα Περιβόλια Κυδωνίας. Από τον Καρά Κισσάμου την Αντωνούσα Καστανοπούλα, την Ειρήνη Μαυρογιαννοπούλου, τη Χαρίκλεια Δασκαλάκη στο Αρκάδι, την Παντελία Κωνσταντάκη από τη Μαλάξα. Την καπετάνισσα Δόμνα Βισβίζη στη Χαλκίδα.
Τις γυναίκες Μανιάτισσες της μάχης του Πολυαράβου, την Ελένη Αναϋπονύφη τη Λιουνίτσα Σταθάκου που ήταν σπάνιας ομορφιάς, τη Ραλλού ή Ροζάκαινα σύζυγο του Πιέρρου Μαυρομιχάλη (ο οποίος έπεσε στο Μανιάκι με τον Γρηγόριο Δικαίο), τη Μανιάτισσα Ελένη Λαμπρόπουλου.
Την Ελένη Λιαροπούλου και Τρισεύγενη Δεληβοριά η πρώτη από τη Βυτίνα και η δεύτερη από την Δημητσάνα. Στην Μακεδονία η Καρατάσαινα η γυναίκα του οπλαρχηγού Καρατάσου από την Βέροια και η Ζαφειράκαινα από την Νάουσα γυναίκα επίσης του οπλαρχηγού Ζαφειράκη. Την Ασήμω Λιδωρίκη και στην συνέχεια Γκούρα, γυναίκα του Γιάννη Γκούρα (η οποία έλαβε μέρος στηνπολιορκία των Αθηνών). Την Ελένη Βάσσου Μαυροβουνιώτη σύζυγο του οπλαρχηγού Διοβουνιώτη, (έλαβε μέρος στον αγώνα της Δυτικής και Ανατολικής Στερεάς). Στην Χίο την Κατίγκω Χιλιάδου και τις κόρες Βλαστού. Την ηρωΐδα της Χαλκίδας Βενετή, την Χρυσή σύζυγο του Μάρκου Μπότσαρη, την Κοντύλη και Καραντάνη από το Μεσολόγγι. Τη Μαργαρίτα Μπασδέκη από το Πήλιο δεινή σκοπεύτρια (εμάχετο μαζί με άλλες γυναίκες στην πρώτη γραμμή).
Θέλησα επίσης να τιμήσω τις γυναίκες που θανατώθηκαν μεμονωμένα, αυτές που βασανίστηκαν, αυτές που αρπάχτηκαν για τα χαρέμια των Τούρκων, αυτές που έμειναν ορφανές, χήρες και χωρίς αδέλφια.
Στη συνέχεια θέλησα να παρουσιάσω τις ηρωΐδες γυναίκες που αποθανάτισε η δημοτική ποίηση για τα κατορθώματα τους και την ανδρεία τους στα πεδία των μαχών σε όλη την Ελλάδα, όσο αυτό στάθηκε δυνατό, ελπίζοντας ότι θα βοηθήσω με αυτόν τον τρόπο τον αναγνώστη να ανασκαλέψει την ιστορική του μνήμη.
Η συγγραφέας
ΙΛΑΕΙΡΑ .- Αθήνα: Καρανάσης, 1994.
ΙΘΑΚΗ
Δεν σε φοβίζουν οι αστραπές
ούτε οι καταιγίδες,
δεν σε φοβίζουν οι θύελλες
ούτε οι συμπληγάδες.
Γιατί απ΄τη Χάρυβδη πέρασες
το πλοίο σου ατόφιο
και αν στα στενά της λύγισες,
πορεύεσαι στο πέλαγο
στη χώρα του Οδυσσέα.
Μπορεί να φτάσεις αύριο
μπορεί ποτέ μη φτάσεις
αν στην Ιθάκη έφτασες
ή πρόκειται να φτάσεις
μα σίγουρα, πορεύεσαι
με στόχο την Ιθάκη.
15/7/1991
ΑΦΕΤΑΪΣ .- Αθήνα, 1996.
ΟΑΣΗ ΤΗΣ ΣΙΒΑΣ
Στην Όαση της Σίβας θα διαβώ
ν΄αφουγκραστώ τους ήχους,
να ψηλαφίσω τα πατήματα
με τα΄ακροδάχτυλά μου.
Μήπως ακούσω ψίθυρο θνητών
χλιμίντρισμα αλόγων,
να ειδώ μέσα στα χνάρια τους
τα ίχνη των πολεμάρχων
με λάβαρα και δώρα.
Μήπως φανεί πομπή θανατερού,
να κουβαλάει το λείψανο από τη Βαβυλώνα.
Της σμύρνας τ΄ άρωμα οσμηστώ,
λιβάνι απ΄τη Θήβα.
Μήπως ακούσω χορωδίες θεϊκές
απ΄ την Καμπούλ ως τη Σίβα.
Να ειδώ σκιές να προσπερνούν
στο φεγγαρόφωτο στην άμμο.
Βλέπω τη Στάτειρα μαζί
με τη Ρωξάνη αντάμα
και τη Βαρσίνη δίπλα τους
με το μικρό παιδί της.
Μήπως φανεί απ΄τη θάλασσα
η λατρευτή Κυνάνη
μαζί και η Παρύσατις
λουσμένες μεσ΄το δάκρυ.
Μήπως φανεί μεσάνυχτα
η μάνα Ολυμπιάδα
γονατισμένη καταγής
να κλαίει στους αιώνες.
Ν΄αγγίξω την άμμο την καυτή
με κλάμα ποτισμένη,
μην κανά δάκρυ αναστηθεί
και μυστικό μου φέρει.
Ακούω κλαυθμούς και οδυρμούς
να βγαίνουν απ΄τις πέτρες
ο τόπος αναρύγισε
και δάκρυσε η άμμος.
23/2/1995
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΠΟΡΤΡΑΙΤΑ: Σπήλιος Πασαγιάννης, Κώστας Πασαγιάννης, Γιάννης Καμβύσης .- Αθήνα, 2002.
Η ΣΧΟΛΗ ΤΟΥ ΤΑΫΓΕΤΟΥ
Η σχολή του Ταϋγέτου εμφανίζεται στην κρίσιμη τριακονταετία 1880 – 1910,με κορυφαίους λογοτέχνες, δημοσιογράφους και κριτικούς. Την περίοδο αυτή εκδίδονται ημερολόγια, εφημερίδες, δημιουργείται φιλόμουση κίνηση, με πρωτοβουλία των: Γιάννη Καμπύση, Άγι Θέρου, Κ. Παρορίτη, Γιάννη Φτέρη, Κώστα και Σπήλιου Πασαγιάννη.
Πρόδρομος της σχολής μπορεί να θεωρηθεί ο Νικήτας Νιφάκος (1748-1818), ανήσυχο πνεύμα της προεπαναστατικής περιόδου.
Ο γεωγραφικός χώρος που έδρασε η σχολή του Ταϋγέτου είναι Γύθειο, Γαργαλιάνοι, Μικρομάνη, Σπάρτη, Λεωνίδιο κ.ά.
Κύριο χαραχτηριστικό της σχολής είναι η ανανεωτική τομή στο χώρο της τέχνης και της επιστήμης.
Η πρώτη περίοδος της σχολής είχε εκφραστές τον Νίκο Πολίτη, τους αδελφούς Πασαγιάννη, Γιάννη Καμπύση, Κώστα Παρορίτη, Γιάννη Αποστολάκη, κ,ά. πλαισιωμένους από συνεχιστές και συνοδοιπόρους της σχολής που κατάγονται από τις περιοχές του ανατολικού και δυτικού Ταϋγέτου τους Γ. Φτέρη, Α. Ραζελό, Μαρία Πολυδούρη, Πότη Ψαλτήρα, Κ. Γεωργούλη, Σωκρ. Κουγέα, Γ. Καλαματιανό, με αρχαιότερους τους Γιάννη Πετρουνάκο, τον λυρικό ποιητή Δ. Τζανέ, Δ. Μπενηψάλτη και με νεώτερους τον Φ. Κουκουλέ, Κ. Μέρμηγκα, Γ. Καψάλη, Ν. Κατσικάρο, και άλλων με προσφορά στο χώρο.
Τρείς μεγάλοι εκπρόσωποι της σχολής του Ταϋγέτου, ο Γιάννης Καμπύσης, ο Σπήλιος Πασαγιάννης και ο Ιωάννης Αποστολάλάκης πέθαναν νέοι και άφησαν το έργο τους ημιτελές, (με πολλές υποσχέσεις).
Ιούνιος 2005