ΙΣΤΟΡΙΚΟ

Η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σπάρτης ιδρύθηκε το 1972 και λειτουργεί από το 1973 ως ΝΠΔΔ. Αποτελεί τη συνέχεια της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Σπάρτης, η οποία ιδρύθηκε το 1933. Από το 1989 η Βιβλιοθήκη στεγάσθηκε σε ιδιόκτητο κτίριο, ωφέλιμης επιφάνειας 2.500 τ.μ. και έκτοτε οργάνωσε συστηματικά τα τμήματα και τις υπηρεσίες της. Οι πόροι της Βιβλιοθήκης προέρχονται από την τακτική επιχορήγηση του Υπουργείου Παιδείας & Θρησκευμάτων και από μερίσματα των κληροδοτημάτων Γ. Πολίτη και Π. Γραμματικάκη.
Στην Βιβλιοθήκη λειτουργούν τα εξής τμήματα: Ενηλίκων, Παιδικό, Δημόσιο Κέντρο Πληροφόρησης, Οπτικοακουστικών Μέσων [δισκοθήκη και βιντεοθήκη], Περιοδικών και Εφημερίδων, ξενόγλωσσο (Αμερικάνικη, Γαλλική, Γερμανική Γωνιά), Κινητής Μονάδας, που από το 1982 εξυπηρετεί τα σχολεία του νομού Λακωνίας, Λακωνικής Βιβλιογραφίας, Βιβλιοθήκη Δικαίου Βαγιακάκου, το Εργαστήριο Τεχνολογίας Sparti TechLab και το Aρχείo Νικηφόρου Βρεττάκoυ. Λειτουργούν επίσης τμήματα επεξεργασίας βιβλιακού και αρχειακού υλικoύ καθώς και γραφεία διοικητικής υποστήριξης. Στη Βιβλιοθήκη υπηρετούν 6 υπάλληλοι.

Συλλογές

Το έντυπο και ηλεκτρονικό υλικό της Βιβλιοθήκης αποτελείται από 100.000 βιβλία, 144 τίτλους τοπικών εφημερίδων 250 τίτλους περιοδικών, 2030 CD μουσικής, 800 βιντεοκασέτες, 2500 DVD, CDROM, κ.α.
Οι κυριώτερες συλλογές της Βιβλιοθήκης είναι: η εκ 3.000 τόμων συλλογή της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Σπάρτης, η εκ 12.000 τόμων συλλογή του ακαδημαϊκού Π. Πουλίτσα, η συλλογή Λακωνικής Βιβλιογραφίας, η οποία αριθμεί 6.000 τόμους, το Αρχείο και η βιβλιοθήκη του ακαδημαϊκού Νικηφόρου Βρεττάκου, το Αρχείο του δασκάλου Σπύρου Βέργαδου-Τόκα και τη Βιβλιοθήκη του ακαδημαϊκού Δικαίου Βαγιακάκου. Προσφάτως στη Βιβλιοθήκη περιήλθε η εκ 2.200 τόμων συλλογή της ιστορικής βιβλιοθήκης του 1ου Λυκείου Σπάρτης που προέρχεται από τη δωρέα του Λαοπλαστικού Συλλόγου «Λυκούργος», το 1909, στη Βιβλιοθήκη του Γυμνασίου Σπάρτης.

Δραστηριότητες

Η Βιβλιοθήκη Σπάρτης παρέχει στο κοινό της αφενός τις παραδοσιακές υπηρεσίες μιας λαϊκής-γενικής Βιβλιοθήκης και αφετέρου υπηρεσίες ενός σύγχρονου κέντρου πληροφόρησης. Επί πλέον δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην συγκέντρωση και ψηφιοποίηση τεκμηρίων τοπικού περιεχομένου, καθώς και στην υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων.
Ειδικότερα στη Βιβλιοθήκη λειτουργεί τμήμα Λακωνικής Βιβλιογραφίας με αντικείμενο τη συγκέντρωση, διάσωση και διάδοση υλικού που αφορά στη Λακωνία και τους Λάκωνες. Για την επίτευξη του στόχου αυτού, συντάσσονται σχετικές βιβλιογραφίες, καταγράφονται βιογραφικά και εργογραφικά στοιχεία Λακώνων συγγραφέων, συγκεντρώνονται φύλλα τοπικών εφημερίδων και περιοδικών, αποδελτιώνονται και ευρετηριάζονται περιοδικά τοπικού ενδιαφέροντος κ.ά.
Από το 2000 στη Βιβλιοθήκη έχει κατατεθεί το Αρχείο Νικηφόρου Βρεττάκου. Στους κυριότερους στόχους του Αρχείου συμπεριλαμβάνονται η συγκέντρωση οποιουδήποτε υλικού, αφορά στον ποιητή, οι εκδόσεις έργων του ή μελετών για το έργο του, η υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων, η αξιοποίηση του πατρικού σπιτιού του Βρεττάκου στην Πλούμιτσα κ.ά.

Η Βιβλιοθήκη έχει επίσης τις ακόλουθες δραστηριότητες:

• Σχεδιάζει και υλοποιεί εκπαιδευτικά προγράμματα με στόχο τη γνωριμία των παιδιών με τη Βιβλιοθήκη και την ανάπτυξη της φιλαναγνωσίας.
• Υποστηρίζει τη λειτουργία παραρτημάτων [στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Σκούρας Λακωνίας, στο ΚΑΠΗ του Δήμου Σπάρτης, στο Μουσικό Σχολείο Σπάρτης] και έχει συμμετάσχει στην οργάνωση άλλων βιβλιοθηκών, όπως τη Δημόσια Βιβλιοθήκη Καλαμάτας, τη Δημόσια Βιβλιοθήκη Κέρκυρας, τη Βιβλιοθήκη Ελευθέρας Σχολής Φιλοσοφίας «Ο Πλήθων» του ακαδημαϊκού Ι. Ν. Θεοδωρακοπούλου, κ.ά.
• Από το 1999 μέχρι το 2008 με ευθύνη της Βιβλιοθήκης Σπάρτης υλοποιήθηκαν έξι (6) Κοινοτικά Προγράμματα συνολικού προϋπολογισμού 898.000 ευρώ, στόχος των οποίων ήταν η υποστήριξη του αναλυτικού προγράμματος της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και η δημιουργία Δημόσιου Κέντρου Πληροφόρησης.
• Η Βιβλιοθήκη έχει πραγματοποιήσει τις ακόλουθες εκδόσεις: Roger Milliex, Ο Ταϋγετος και η Σιωπή (1998), Λαϊκές Βιβλιοθήκες: κατευθυντήριες οδηγίες της IFLA (2000), Νικηφόρος Βρεττάκος: Χρονολόγιο σε μορφή CDROM (2002), Διεθνές Συμπόσιο για τον ποιητή Νικηφόρο Βρεττάκο: Πρακτικά (2004), ολοκλήρωσε την έκδοση του βιβλίου του Νικ. Γεωργιάδη Ιστορία του σπαρτιατικού τύπου και τη έκδοση της μεγαλύτερης ποιητικής συλλογής του Νικηφόρου Βρεττάκου “Το Βάθος του Κόσμου” μία εμπλουτισμένη επανέκδοση της αρχικής έκδοσης. Επίσης έχει δημοσιεύσει σειρά βιβλιογραφιών και καταλόγων όπως η Λακωνική Βιβλιογραφία της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Σπάρτης (2003 και 2007), και έχει συντάξει ένα πολυεπίπεδο εκπαιδευτικό πρόγραμμα με τίτλο Αναζητώντας πληροφορίες μέσα από τη δεκαδική ταξινόμηση DEWEY (2005).
• Έχει συμμετάσχει στην οργάνωση σεμιναρίων, ημερίδων και επιστημονικών συνεδρίων, όπως το Διεθνές συνέδριο In Silico Oncology, σε συνεργασία με το Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο, τα διεθνή συνέδρια «Η Σπάρτη και η Λακωνία από τα προϊστορικά μέχρι τα νεώτερα χρόνια» και «Τιμώντας τους νεκρούς στην Πελοπόννησο», σε συνεργασία με τις τοπικές Εφορείες Αρχαιοτήτων και το Πανεπιστήμιο του Nottingham, το 1ο και 2ο Παγκόσμιο Συνέδριο Αθλητισμού, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, κ.ά.
• Έχει εκπροσωπηθεί σε διεθνή συνέδρια, συναντήσεις και εκπαιδευτικά ταξίδια, όπως στο Διεθνές Συνέδριο της IFLA [Παρίσι 1988 & Αθήνα 2019], στο συνέδριο The Future Public Library του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος» και της Δημοτικής Βιβλιοθήκης της Νέας Υόρκης (Νέα Υόρκη 2006), στο Διεθνές Φεστιβάλ Βιβλίου στη Μόσχα (2007), στο εκπαιδευτικό ταξίδι που είχε οργανώσει το Ινστιτούτο Goethe σε βιβλιοθήκες της Γερμανίας (Βερολίνο 2009) στο σεμινάριο Jump Start your American Corner στη Βιέννη (2009 & 2019).

• Η Ακαδημία Αθηνών, το ανώτατο πνευματικό ίδρυμα της Ελλάδας επέλεξε να βραβεύσει κατά τη διάρκεια της πανηγυρικής συνεδρίας της 29ης Δεκεμβρίου 2011, μεταξύ των άλλων, και τη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σπάρτης, η οποία, σύμφωνα με την έκθεση του Γενικού Γραμματέα της Ακαδημίας, «… αποτελεί τον κύριο πολιτιστικό και μορφωτικό παράγοντα της πρωτεύουσας της Λακωνίας, όπου συγκεντρώνονται τα αρχεία και οι βιβλιοθήκες Λακώνων λογίων, συντάσσεται η Λακωνική βιβλιογραφία και προσωπογραφία και γίνονται εκδόσεις, που αφορούν θέματα και πρόσωπα της Λακωνίας». 
Η πανηγυρική συνεδρία, που πραγματοποιήθηκε παρουσία του πρωθυπουργού, κ. Λουκά Παπαδήμου, ξεκίνησε με ομιλία του Προέδρου της Ακαδημίας, κ. Αποστόλου Σ. Γεωργιάδη, με θέμα “Νομική Επιστήμη, Δικαστική Εξουσία και Πολιτική”. Στη συνέχεια, ο Γενικός Γραμματέας της Ακαδημίας, κ. Βασίλειος Χ. Πετράκος, παρουσίασε την έκθεσή του για το έργο της Ακαδημίας το έτος 2011 και ανήγγειλε την απονομή βραβείων και επαίνων, τα οποία επέδωσε ο Πρόεδρος.
Για μία ακόμα φορά, το ανώτατο πνευματικό ίδρυμα επιβράβευσε επιστήμονες, ερευνητές, καλλιτέχνες αλλά και ανθρώπους και φορείς με ιδιαίτερη κοινωνική ευαισθησία και σημαίνουσα πολιτιστική προσφορά, σε τοπικό ή σε ευρύτερο πλαίσιο.
Η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σπάρτης επιβραβεύτηκε για τη γενικότερη μορφωτική και πολιτιστική προσφορά προς την Λακωνία και ιδίως για ορισμένες συγκεκριμένες μορφωτικές και πολιτιστικές δράσεις της. Συγκεκριμένα, τιμήθηκε ιδιαίτερα για τη συγκέντρωση των βιβλιοθηκών εξεχουσών προσωπικοτήτων της Λακωνίας, για το Αρχείο του Νικηφόρου Βρεττάκου καθώς και για το τμήμα Λακωνικής Βιβλιογραφίας, ένα καινοτόμο και μοναδικό τμήμα της Βιβλιοθήκης Σπάρτης, που υποστηρίζει την επιστημονική έρευνα και συμβάλλει αποφασιστικά στην καταγραφή και στην διάσωση της τοπικής συγγραφικής παραγωγής.
Αναμφίβολα, η ιδιαίτερα τιμητική αυτή διάκριση αποτελεί επιβράβευση για όλους όσους συνεισέφεραν και συνεισφέρουν, στη οργάνωση και λειτουργία της Βιβλιοθήκης Σπάρτης, τους Προέδρους και τα Μέλη των Εφορευτικών Συμβουλίων, τη διευθύντρια και όλους τους υπαλλήλους, οι οποίοι εδώ και τρεις δεκαετίες προσπαθούν, με περιορισμένους τις περισσότερες φορές οικονομικούς πόρους, να μετατρέψουν τη μικρή περιφερειακή βιβλιοθήκη της δεκαετίας του 1970 σε μια από τις μεγαλύτερες σε μέγεθος δημόσιες Βιβλιοθήκες της Ελλάδας, με συνεχή ανάπτυξη και προσαρμογή λειτουργιών και υπηρεσιών στα νέα δεδομένα και στις σύγχρονες απαιτήσεις του αναγνωστικού κοινού.

• Από το 2012 έως και σήμερα έχει διοργανώσει αρκετά εργαστηρία προσανατολισμένα στην τεχνολογία και την πληροφορική και το έτος 2022 διοργάνωσε τον πρώτο περιφερειακό διαγωνισμό Ρομποτικής στην Πελοπόννησο. 

• Διαθέτει ένα άρτια εξοπλισμένο τεχνολογικό εργαστήριο με δράσεις που προσανατολίζονται στην τεχνολογία, τρισδιάστατη εκτύπωση, ρομποτική, την ισότητα, το περιβάλλον, την επιχειρηματικότητα κ.α